آیا فست شارژ به باتری گوشی آسیب میرسونه؟

قراره که یه بار برای همیشه به این سوال جواب بدیم که Fast charge به باتری گوشی آسیب میرسونه و عمر مفید گوشی رو کم میکنه یا نه؟ این مقاله میتونه براتون جالب و مفید باشه چون میخوایم راجع به فست شارژ، تاثیر اون روی باتری و عملکرد باتری و همینطور عمر مفید گوشی صحبت کنیم. با موبونیوز همراه باشید.

استفاده ی کمپانی ها از فست شارژ

یه زمانی آیفون توی باکس گوشی هاش، آداپتور 5 وات میذاشت. بعد از اون هواوی اومد این میزان رو 30 وات کرد. در ادامه خود آیفون اون آداپتور رو کرد 15 وات و جلوتر این عدد رو به 18 و 20 وات رسوند. از اون طرف سامسونگ اومد آداپتور 25 واتی رو تولید کرد. شیائومی این میزان رو به 33 وات، 65 و 80 وات رسوند. شیائومی توی جدیدترین گوشی خودش که Xiaomi 12 Pro میشه، آداپتور 120 واتی قرار داد. اوپو هم داره یه گوشی وارد بازار میکنه که آداپتورش 240 واته! آداپتور فست شارژ 240 واتی انقدر سریعه که مثلا توی 9 دقیقه گوشی رو از 0 تا 100 شارژ میکنه. آیا این سرعت بالای شارژ برای باتری و سلامت گوشی ضرر نداره؟ بذارید اول ساختار باتری رو بگم بعد برسیم به این که آیا ضرر داره یا نداره؟

ساختار باتری به زبان ساده

باتری کلا سه تا بخش داره. بخش اول قطب مثبت و منفیه. بخش دوم یه سری الکترون هستن که بین قطب مثبت و منفی جا به جا میشن. بخش سوم الکترولیته که این ماده بین قطب مثبت و منفی وجود داره و باعث میشه قطب مثبت و منفی به همدیگه نخورن که باعث ایجاد جرقه بشه.

موقعی که گوشیتون فول شارژه، تمام الکترون ها توی قطب منفی هستن. کم کم الکترون ها به سمت بالا حرکت میکنن که به قطب مثبت برسن و اونجاست که شارژ گوشی صفر میشه. موقعی که شارژ گوشی صفر میشه، توی قطب منفی الکترونی وجود نداره تا زمانی که گوشی رو به شارژ میزنید و اون الکترون ها از قطب مثبت به قطب منفی گوشی میان و گوشی شارژ میشه. اتفاقی که این وسط میفته دو مورده. تا وقتی که این الکترون ها بدون ایراد و دردسر بتونن بین این دو تا قطب جا به جا بشن، همه چیز درست کار میکنه و برای باتری هم هیچ مشکلی به وجود نمیاد.

همه ی کمپانی ها و خود ما میدونیم که باتری یه وسیله ی مصرفیه. چرا؟ به خاطر اون الکترولیت وسطش. به صورت خیلی ساده دارم توضیح میدم و قرار نیست که مبحث رو خیلی علمی و شیمی طور بگم. یه جوری میخوام بگم که راحت متوجهش بشید. الکترولیت وسط مثل یه شکر یا نمک میمونه. وقتی گرما در مراحل شارژ شدن گوشی اضافه بشه، ساختار الکترولیت از بین میره و یه مقداری اذیت میشه. وقتی الکترولیت خشک بشه و یا گرما باعث تخریب اون بشه، الکترون ها دیگه نمیتونن راحت جا به جا بشن. همین موضوع باعث میشه که باتری بعد از یه مدتی دیگه عملکرد اولیه ش رو نداشته باشه.

سلامت باتری

حالا اون مدتی که میگم چیه؟ مثلا شما وارد سایت Apple بشید، خودش نوشته که اگه 500 بار سیکل شارژ رو پر کنی، سلامت باتری به 80 درصد میرسه. باتری به زیر 80 درصد هم که برسه خراب میشه. یا مثلا شیائومی برای همین گوشی 12 پرو میگه که اگه 800 بار سیکل شارژ رو طی کنه، سلامت باتری به 80 درصد میرسه. همون گوشی OPPO که گفتم از آداپتور 240 وات پشتیبانی میکنه، طبق گفته ی شرکت اگه 1600 بار سیکل شارژ رو طی کنه سلامت باتریش به 80 درصد میرسه. 1600 بار یعنی این که اگه روزی یکبار گوشی رو به شارژ بزنید، تقریبا 5 سال میشه از باتری اون استفاده کرد.

شما یه آیفون رو تقریبا یک سال و نیم تا دو سال با هر روز شارژ کردن میتونید استفاده کنید. یا اون 800 باری که گفتم تقریبا دو سال و نیم میتونی با یکبار سیکل باتری در طول روز ازش استفاده کنی.

علت اصلی خراب شدن باتری

حالا چی باعث خرابی باتری میشه؟ گرما. اگه گرما توی فرآیند شارژ شدن گوشیمون اتفاق بیفته باتری زودتر خراب میشه. چرا؟ چون الکترولیت فوق العاده به گرما حساسه. وقتی این گرما بیش از اندازه باشه، باتری به مشکل میخوره و دیگه نمیتونه عمر مفید خودش رو داشته باشه و در این صورت زودتر خراب میشه.

کمپانی هایی که میان Fast charge رو اضافه میکنن قطعا میدونن که گرما مخرب باتریه. پس میان و راهکار میدن. مثلا وان پلاس یدونه آداپتور 30 وات و یدونه آداپتور 30T معرفی کرد. اتفاقی که افتاد این بود که سیستم آداپتور 30T رو جوری تعیین کرده بودن که گرما توی آداپتور بمونه و به گوشی منتقل نشه. با این که جفتشون 30 وات بودن ولی عملکرد اونی که T داشت، به خاطر کنترل گرما بهتر بود.

پایین اومدن ولتاژ ورودی در دمای بالا

نکته ای که باید به اون توجه کنید اینه. شما فکر میکنید اگه آداپتور 20، 30، 120 وات یا هرچند وات، از اول تا آخر همون مثلا 120 وات رو میده؟ نه. شما وقتی که گوشی رو اولش میزنید به شارژ، میاد 120 وات میده. مثلا وقتی که شارژ گوشیتون 2 درصده، 120 وات رو انقدر میده تا دمای گوشی میرسه به یه حدی که آداپتور و اون سیستم گوشی میفهمه که اگه باز هم 120 وات انرژی بدم گوشی گرمای زیادی بهش وارد میشه. پس میاد از 80 70 درصد به بعد، ولتاژی که به گوشی میده رو کمترش میکنه. همین موضوع باعث میشه که وقتی گوشی به 80 70 درصد میرسه، از اون به بعد گوشی دیرتر شارژ میشه. به خاطر این که آداپتور و باتری دارن تلاش میکنن که گرما از یه حدی بیشتر نشه، پس زمانی که گرما داره میره بالا اون دو تا میان ولتاژ ورودی یا همون توانی که داره وارد باتری میشه رو پایین میارن.

استفاده از دو تا باتری به جای یک باتری

این اتفاق رو که گفتم رو در نظر بگیرید. یه اتفاق دیگه هم داره میفته. الان به جای این که کمپانی ها 120 وات رو به یدونه باتری بدن، میان اون باتری رو به دو قسمت جدا تبدیل میکنن و بعد از اون به هر کدوم 60 وات انرژی میدن. یعنی به جای یه باتری 120 واتی، دو تا باتری 60 واتی داریم. حالا برای 66 وات رو در نظر بگیرید. توی اون شما دو تا باتری دارید که با 33 وات دارن شارژ میشن. این جوری گرمای کمتری هم یهو به باتری ها منتقل میشه.

پس هر چقدر گرمای کمتری به باتری برسه، باتری گوشی شما عمر مفید بیشتری داره. کمپانی ها میان با تعیین ولتاژ توی هر میزانی از شارژ و جدا کردن یک باتری و تبدیل اون به دو تا باتری، این گرما رو کنترل میکنن. در واقع این کاریه که کمپانی ها دارن انجام میدن.

سیستم خنک کننده برای کاهش دما

اتفاق بعدی اینه که همه ی گوشی های الان سیستم خنک کننده دارن. همه ی گوشی ها به خصوص گوشی هایی که فست شارژ دارن، این قابلیت رو دارن. پس شما سیستم خنک کننده ای که قبلا فقط توی گوشی های گیمینگ می دیدید، الان دیگه روی همه ی گوشی ها می بینید. علی الخصوص گوشی های پرچمداری که فست شارژ دارن. به خاطر همین اون گرمایی که موقع فست شارژ داره به گوشی منتقل میشه، یه بخشیش از طریق سیستم خنک کننده کاهش پیدا میکنه.

راهکار کمپانی ها برای کمتر رسیدن گرما به باتری

پس ما سه تا آپشن داریم برای این که گرما کمتر به گوشی برسه.

• آپشن اول، بازی کردن با ولتاژ. موقعی که گوشی رسید به ۸۰ درصد ولتاژ ۱۲۰ رو نمیده و میاد کمترش میکنه که گرما از یه حدی بالاتر نره.
• آپشن دوم، کمپانی میاد باتری رو به جای یدونه دو تا میکنه و به جای این که گرما یهو وارد گوشی بشه اون رو پخش میکنه.
• آپشن سوم، سیستم های خنک کننده اس که دیگه فقط روی گوشی های گیمینگ شاهدش نیستیم و تقریبا روی همه ی گوشی ها هستن.

البته که یک سری آپشن های دیگه هم هست. مثلا روی بعضی از گوشی های گیمینگ سیستم شارژ Bypass داریم که وقتی باتری رو به شارژ بزنید و همزمان از گوشی استفاده کنید، دیگه شارژ توی باتری نمیره و مستقیم مصرف میشه. توی ROG Phone ها، یا رد مجیک ۷ که تازه بررسیش کردیم، با این قابلیت دیگه باتری اصلا درگیر نمیشه.

این سیستم مصرف مستقیم شارژ که فعلا فقط توی بعضی از گوشی های گیمینگه و چون توی باتری های پرچمدار نیست، این سه تا آپشن که بالاتر گفتم رو فقط در نظر بگیرید.

تبرئه شدن فست شارژ از شایعات

حالا با همه ی این تفاسیر، میتونم به جرات بگم که فست شارژ هیچ ضرری به باتری گوشی نمیرسونه. چرا؟ چون کمپانی ها خودشون این رو میدونن. چیزی که ضرر میرسونه به گوشی و عمر مفید باتری رو کم میکنه گرما هست که کمپانی ها قبل از این که فست شارژ رو ارائه بدن، سیستم های جلوگیری از گرما رو ارائه میدن.

پس اگه از فست شارژ استفاده کنید، هیچ مشکلی برای باتری گوشیتون به وجود نمیاد. اگه قرار بود مشکلی ایجاد شه کمپانی ها اصلا وارد این بازی نمیشدن. تنها عاملی که باعث میشه باتری گوشی شما به مشکل بخوره گرماست که میتونه از طریق فست شارژ، بازی کردن بیش از حد یا گذاشتن گوشی زیر نور آفتاب ایجاد بشه. اگه از این چند مدل گرما که گفته شد جلوگیری کنید، عمر مفید گوشی شما بیشتر میشه.

کمپانی ها واسه ی ارائه ی Fast charge میان و حواسشون رو به این گرما جمع میکنن و راهکارها و تکنولوژی هایی استفاده میکنن که این گرما منتقل نشه. شما هم اگه میخواید عمر مفید باتریتون بیشتر بشه، با خیال راحت از فست شارژ استفاده کنید ولی حواستون باشه که گوشی بیش از حد گرم نشه. چون مخرب باتری، گرماست.

کلام آخر

یه نتیجه گیری و جمع بندی راجع به فست شارژ بگم. فست شارژ به خاطر اون چندتا دلیل و آپشنی که گفتم به باتری ضرر نمیرسونه. تنها عامل مخرب باتری گرماست که باید ازش جلوگیری کنید‌. پس با خیال راحت از فست شارژ استفاده کنید و لذت ببرید. ولی حواستون باشه گوشیتون زیاد گرم نشه.

یه نکته وجود داره اونم اینه که تمام چیزهایی که بهتون میگم ادعاییه که کمپانی ها میکنن و اساس رو باید بذاریم روی صداقت کمپانی ها. چون استفاده ی کمپانی ها از فست شارژ همش داره تکرار میشه، به این نتیجه میشه رسید که اگه مشکلی بود و تخریب و ضرری وجود داشت، کمپانی ها این کار رو نمیکردن. چون توی طولانی مدت به برندشون و اعتماد مردم ضربه میخوره. امیدوارم از خوندن این مقاله لذت برده باشید و به دردتون بخوره. اگه نکته ای راجع به فست شارژ وجود داشت که بهش اشاره نکردم، حتما برامون بنویسید. بعد از خوندن این مقاله از فست شارژ استفاده می کنید یا نه؟

تکمیلی: تمام صحبت های مطرح شده با پیش فرض استفاده از شارژرهای اورجینال گوشی یا آداپتورهای تولید شده از برندهای معتبر با همان توان پشتیبانی شده توسط گوشی صدق میکند و در صورت استفاده از شارژهای غیر استاندارد امکان آسیب رسیدن به باتری گوشی وجود دارد. همچنین برای شارژ گجت های هوشمند مثل هندزفری بلوتوث یا ساعت هوشمند و … برای بالا رفتن عمر مفید و جلوگیری از آسیب رسیدن به باتری، از شارژ کردن گجت ها با شارژهای با توان بالا و فست شارژ خودداری کنید.