مقایسه عینک کامپیوتر بلوکات یا بلوکنترل

توی دنیایی زندگی می‌کنیم که دیگه نمی‌شه گفت کجا دنیای واقعیه و کجا دیجیتال. از همون اول صبح که با گوشی چشم باز می‌کنیم تا آخر شب که پای لپ‌تاپ و تلویزیونیم، چشم‌هامون بی‌وقفه دارن به صفحه‌نمایش‌ها زل می‌زنن. این یه واقعیت تو زندگی همه‌مونه و خب، یه سری پیامدها برای سلامتی‌مون داره، مخصوصا برای چشم‌هامون. برای اینکه جلوی ضررهای این استفاده مداوم رو بگیرم باید از روش های جلوگیری مثل استفاده از عینک های مخصوص کامپیوتر استفاده کنیم. این عینک ها انواع مختلفی مثل بلوکات یا بلوکنترل هستند. برای اینکه بدونید کدوم برای شما مناسب تره و بهتر میتونه از چشمان شما مراقبت کنه تا انتهای مقایسه عینک کامپیوتر بلوکات یا بلوکنترل همراه موبونیوز باشید.

اصلا این نور آبی چی هست که همه ازش حرف می‌زنن؟

برای اینکه بفهمیم قضیه چیه، اول باید با بازیگر اصلی این داستان، یعنی نور آبی، آشنا بشیم. نوری که ما می‌بینیم، یه طیف از رنگ‌های مختلفه، مثل رنگین‌کمون. یه سر این طیف، نور قرمزه که انرژی کمتری داره و اون سرش، نور بنفش با انرژی بالا. نور آبی دقیقا بغل دست نور بنفشه و یه جور نور پرانرژی و شیطونه که طول موجش کوتاهه (بین 380 تا 500 نانومتر). اگه بخوایم ساده بگیم، همون‌قدر که اشعه فرابنفش (UV) توی نور نامرئی پرانرژیه، نور آبی هم پرانرژی‌ترین بخش از نوریه که می‌تونیم ببینیم.

بزرگ‌ترین منبع طبیعی نور آبی، خورشیده خودمونه. اما کلی منبع مصنوعی هم داریم که این نور رو تولید می‌کنن: لامپ‌های LED، لامپ‌های کم‌مصرف و از همه مهم‌تر، صفحه‌نمایش تمام گجت‌های ما مثل موبایل، تبلت، لپ‌تاپ و تلویزیون. چشم ما جوری ساخته شده که خیلی خوب جلوی اشعه UV رو می‌گیره، اما در برابر نور آبی تقریبا بی‌دفاعه و تقریبا همه‌ش مستقیم به شبکیه (همون بافت حساس به نور ته چشم) می‌رسه.

نور آبی، خوب یا بد؟ مسئله این است!

نور آبی ذاتا چیز بدی نیست. در واقع دو تا چهره کاملا متفاوت داره که اگه اینو بفهمیم، کل ماجرا دستمون میاد. نور آبی که تو طول روز از خورشید می‌گیریم، برای سلامتی‌مون لازمه. این نور، ساعت بیولوژیک بدن ما رو تنظیم می‌کنه. وقتی چشممون تو روز نور آبی طبیعی می‌بینه، مغز پیام بیداری و هوشیاری می‌گیره. این کار حال آدم رو بهتر می‌کنه، تمرکز رو بالا می‌بره و حافظه رو تقویت می‌کنه. خیلی ساده: نور آبی طبیعی به بدن میگه: الان روزه، پاشو فعال باش!

مشکل از اونجایی شروع می‌شه که شب‌ها، یعنی وقتی بدن باید برای خواب آماده بشه، خودمون رو جلوی نور آبی مصنوعی صفحه‌نمایش‌ها قرار می‌دیم. این نور، مغز رو گول می‌زنه و بهش میگه هنوز روزه. نتیجه‌ش این می‌شه که تولید ملاتونین، یعنی هورمونی که ما رو خواب‌آلود می‌کنه، کم یا کلا متوقف می‌شه. اینجاست که چالش اصلی پیدا می‌شه. نمی‌شه همین‌طوری کل نور آبی رو حذف کرد، چون بخش‌های خوبش رو هم از دست می‌دیم. مشکل اصلی نور ناجور تو زمان ناجوره.

زل زدن مداوم به نور آبی مصنوعی، مخصوصا شب‌ها، یه سری عوارض داره:

• خستگی چشم دیجیتال (Digital Eye Strain): بهش سندروم بینایی کامپیوتر هم میگن. علائمش شامل خستگی و درد چشم، خشکی و سوزش (چون وقتی به مانیتور زل می‌زنیم کمتر پلک می‌زنیم)، تاری دید و سردرده.
• به هم ریختن خواب: این یکی دیگه قطعی‌ترین و ثابت‌شده‌ترین تاثیر نور آبیه. وقتی ملاتونین سرکوب بشه، سخت به خواب می‌ریم، کیفیت خوابمون میاد پایین و کل چرخه خوابمون به هم می‌ریزه.

پس شاید مهم‌ترین فایده این عینک‌ها، فقط جلوگیری از بیماری‌های چشمی (که هنوز قطعی نیست) نباشه، بلکه جلوگیری از کلی مریضی دیگه از طریق تنظیم کردن خوابمون باشه. این یه دلیل خیلی قوی برای جدی گرفتن این موضوعه.

عدسی‌های بلوکات (Blue Cut)

عدسی‌های بلوکات (Blue Cut) مثل یه سپر محکم و همه‌کاره‌ان. یه راه‌حل قوی که با یه رویکرد بزن‌ بهادری می‌خواد بیشترین محافظت رو در برابر نور آبی ایجاد کنه. این تکنولوژی، نسل اول عدسی‌های محافظه و فلسفه‌ش اینه: تا جایی که می‌شه، جلوی نور آبی رو بگیر!

فرق اصلی بلوکات با بقیه، تو روش ساختشه. توی این تکنولوژی، موادی که نور آبی رو فیلتر می‌کنن، موقع ساخت عدسی، مستقیم با مواد خامش (پلاستیک یا شیشه) قاطی می‌شن. یعنی فیلتر کردن، جزئی از ذات خود عدسیه. برای همین، این خاصیت دائمیه و با خراش و ضربه از بین نمی‌ره.

همون‌طور که از اسمش پیداست، هدف اصلی بلوکات قطع کردن (Cut) بیشترین حجم ممکن از نور آبی و بنفشه. این عدسی‌ها معمولا بین ۹۳ تا ۹۷ درصد نور آبی رو بلاک می‌کنن. خیلی‌هاشون استاندارد UV420 دارن، یعنی هرچی نور تا طول موج 420 نانومتر باشه رو فیلتر می‌کنن. این بازه، کل اشعه UV و بخش بزرگی از پرانرژی‌ترین قسمت نور مرئی (بنفش و آبی) رو می‌پوشونه. این یه استراتژی تهاجمی برای محافظت از چشمه که اولویتش جلوگیری از ورود حجم بالای نور پرانرژیه.

نقاط قوت عدسی بلوکات: چرا بلوکات رو انتخاب کنیم؟

• محافظت حداکثری: این عدسی‌ها بیشترین درصد فیلتر نور آبی رو دارن که برای کسایی که چشمای خیلی حساسی دارن عالیه.
• کاهش سریع علائم: چون فیلترینگ قوی دارن، خیلی سریع علائم خستگی چشم مثل سوزش، قرمزی، خشکی و سردرد ناشی از کار زیاد با کامپیوتر رو کم می‌کنن.
• دوام بالا: چون فیلتر توی خود ماده عدسیه، خاصیتش همیشگیه و با خط و خش روی سطح از بین نمی‌ره.
• قیمت مناسب: معمولا عدسی‌های بلوکات به‌خاطر تکنولوژی ساخت ساده‌تر، از بلوکنترل ارزون‌ترن و انتخاب اقتصادی‌تری حساب می‌شن.

نقاط ضعف عدسی های بلوکات

قدرت بالای بلوکات، بی‌هزینه هم نیست و یه سری نقاط ضعف داره که دقیقا از همون قدرت زیادش میاد.

• تغییر رنگ (دید زرد): مهم‌ترین و رو مخ‌ترین نقطه ضعفش اینه که یه ته‌رنگ زرد یا کرم به دید شما اضافه می‌کنه. اینو وقتی به یه صفحه سفید نگاه می‌کنین قشنگ متوجه می‌شین.
• فیلتر کردن بی‌رویه: بلوکات همه مدل نور آبی رو فیلتر می‌کنه، چه خوب چه بد. یعنی اون نور آبی که تو طول روز برای هوشیاری لازمه رو هم ممکنه بلاک کنه. خلاصه که هوشمند نیست و فرق خوب و بد رو نمی‌فهمه.
• کاهش شفافیت: حذف کردن یه بخش بزرگ از طیف آبی، می‌تونه یه کم شفافیت و وضوح دید رو نسبت به یه عدسی کاملا شفاف، کمتر کنه.

نکته کلیدی اینه که مزیت اصلی بلوکات (فیلتر زیاد) دلیل اصلی بزرگ‌ترین عیبش (تغییر رنگ) هست. وقتی کلی از رنگ آبی رو حذف کنی، چیزی که باقی می‌مونه ناخودآگاه به سمت زردی می‌ره. این یه ایراد فنی نیست، یه نتیجه فیزیکیه. پس نمی‌شه هم فیلتر بالا داشت و هم تغییر رنگ نداشت.

عدسی‌های بلوکنترل (Blue Control)

در مقابل رویکرد بزن‌ بهادری بلوکات، تکنولوژی بلوکنترل (Blue Control) قرار داره که مثل یه فیلتر باهوش عمل می‌کنه. این تکنولوژی که نسل دوم حساب می‌شه، با یه رویکرد دقیق‌تر و پیچیده‌تر، دنبال یه تعادل بین محافظت از چشم و کیفیت دیده. فلسفه بلوکنترل کنترل هوشمند نوره، نه حذف کامل اون.

برخلاف بلوکات، تکنولوژی بلوکنترل توی خود ماده عدسی نیست. بلکه یه پوشش (کوتینگ) خیلی پیشرفته و چندلایه است که روی سطح یه عدسی شفاف معمولی کشیده می‌شه. این پوشش‌ها معمولا با خاصیت‌های دیگه مثل ضدانعکاس (آنتی‌ رفلکس) ترکیب می‌شن تا عملکرد کلی عدسی بهتر بشه. همین تکنولوژی پیچیده پوشش‌دهی، دلیل اصلی قیمت بالاتر این عدسی‌هاست.

هدف بلوکنترل این نیست که کورکورانه کل نور آبی رو بلاک کنه. این تکنولوژی خیلی هوشمند، فقط طول موج‌های خاصی از نور رو هدف می‌گیره. پوشش بلوکنترل جوری طراحی شده که بخش پرانرژی و مضر نور آبی بنفش (معمولا بین 380 تا 450 نانومتر) رو فیلتر کنه. در عین حال، به بخش دیگه‌ای از نور آبی با انرژی کمتر، یعنی نور آبی فیروزه‌ای (بین 450 تا 500 نانومتر) که برای تنظیم ساعت بدن و هوشیاری تو طول روز خوبه، اجازه می‌ده رد بشه.

این رویکرد دقیقا به همون داستان دوست یا دشمن بودن نور آبی جواب می‌ده. بلوکنترل سعی می‌کنه مشکل نور ناجور تو زمان ناجور رو حل کنه، بدون اینکه نور خوب رو کلا حذف کنه. برای همین درصد فیلترینگ کلیش شاید از بلوکات کمتر باشه (مثلا تا ۸۴ درصد از یه طیف خاص)، اما این فیلتر کردن خیلی هدفمندتر و باهوش‌تره.

نقاط قوت عدسی بلوکنترل: قدرت در دقت و ظرافت

• رنگ‌ها رو دقیق و واقعی می‌بینی: بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مزیت بلوکنترل همینه. چون فیلتر کردنش هوشمنده، کمترین تغییر رنگ رو توی دید ایجاد می‌کنه و رنگ‌ها رو خیلی طبیعی و دقیق نشون می‌ده.
• شفافیت و کنتراست عالی: پوشش‌های آنتی‌رفلکسی که معمولا با بلوکنترل همراهن، بازتاب‌های مزاحم نور از روی عدسی رو حذف می‌کنن. این کار نه تنها دید رو شفاف‌تر می‌کنه، بلکه کنتراست رو هم بهتر می‌کنه و تصویر واضح‌تری بهت می‌ده.
• ایده‌آل برای استفاده دائم: چون تغییر رنگ خاصی نداره، می‌تونی این عینک رو کل روز بزنی، چه جلوی کامپیوتر، چه تو محیط بیرون.
• کاهش مؤثر علائم: این عدسی‌ها هم خیلی خوب علائم خستگی چشم دیجیتال، سردرد و حتی حالت تهوع ناشی از کار زیاد با مانیتور رو کم می‌کنن.

نقاط ضعف عدسی بلوکات: هزینه‌های این هوشمندی

• قیمت بالاتر: تکنولوژی پیشرفته پوشش‌دهی، گرون‌تر از قاطی کردن مواد با هم درمیاد. برای همین عدسی‌های بلوکنترل به شکل محسوسی از بلوکات گرون‌ترن.
• میزان فیلتر کلی کمتر: این عدسی‌ها درصد کمتری از کل نور آبی رو نسبت به بلوکات فیلتر می‌کنن. هرچند این کار رو هوشمندانه‌تر انجام می‌دن، اما برای کسایی که حساسیت فوق‌العاده شدیدی به نور دارن، شاید محافظت بلوکات بهتر باشه.
• آسیب‌پذیری پوشش: چون فیلتر یه پوشش روی سطحه، از نظر تئوری در برابر خط و خش‌های عمیق، آسیب‌پذیرتر از بلوکاته. البته باید گفت پوشش‌های باکیفیت از برندهای معتبر، خیلی بادوامن و تو استفاده معمولی به این راحتی‌ها خش نمی‌افتن.

بلوکات در برابر بلوکنترل

خب، حالا که با زیر و بم هر دو تکنولوژی آشنا شدیم، وقتشه که این دو تا رو بذاریم جلوی هم و یه مقایسه رودررو داشته باشیم. این مقایسه کمکتون می‌کنه که فرق‌های اصلی رو بفهمید و یه انتخاب درست و حسابی بکنید.

این جنگ رو می‌شه به نبرد بین مقدار محافظت و کیفیت دید خلاصه کرد. از یه طرف، بلوکات (سپر همه‌کاره) با یه رویکرد تهاجمی، بیشترین نور آبی ممکن رو بلاک می‌کنه. یه سپر دفاعی قوی که اولویتش مقدار فیلتر کردنه. هزینه این محافظت بالا، فدا کردن کیفیت دید و قبول کردن یه ته‌رنگ زرده.

از طرف دیگه، بلوکنترل (فیلتر باهوش) با یه رویکرد ظریف و هوشمند، فقط طول موج‌های مضر رو هدف می‌گیره و به نور مفید اجازه رد شدن می‌ده. این تکنولوژی، کیفیت دید و دقت رنگ رو در اولویت می‌ذاره و یه تجربه طبیعی و شفاف به کاربر می‌ده. هزینه این هوشمندی، قیمت بالاتر و درصد فیلتر کلی کمتر نسبت به بلوکاته.

انتخاب بین این دو، انتخاب بین دو تا فلسفه است: یه دیوار دفاعی نفوذناپذیر می‌خوای، حتی اگه دنیارو از پشتش یه کم رنگی ببینی؟ یا یه فیلتر دقیق و هوشمند رو ترجیح می‌دی که هم ازت محافظت کنه و هم دنیارو با رنگ‌های واقعی‌ش بهت نشون بده؟

برای اینکه یه تصویر کامل و جمع‌وجور داشته باشیم، همه فرق‌های کلیدی این دو تا تکنولوژی رو تو جدول زیر خلاصه کردیم. این جدول مثل یه آچار فرانسه برای تصمیم‌گیری عمل می‌کنه.

کدوم عدسی به کارت میاد؟

انتخاب بین بلوکات و بلوکنترل فقط یه تصمیم فنی نیست، به کار و زندگی و نیازهای شخصی شما هم ربط داره. تو این بخش، برای تیپ‌های مختلف کاربری یه راهنمای مشخص می‌دیم تا راحت‌تر تصمیم بگیرید.

برای گرافیست‌ها، تدوین‌گرها و عکاس‌ها

توصیه قطعی و بی‌چون‌وچرا: بلوکنترل

آقا/خانم طراح، شما با رنگ‌ها سر و کار داری. دقت رنگ خط قرمزته. اون ته‌رنگ زردی که بلوکات بهت می‌ده می‌تونه کل کارتو خراب کنه و قضاوتت رو درباره رنگ‌ها به هم بریزه. قابلیت بلوکنترل تو حفظ رنگ‌های واقعی و همزمان کم کردن خستگی چشم، اون رو به تنها گزینه منطقی برای شما تبدیل می‌کنه. برندهای خفنی مثل زایس (Zeiss) حتی پوشش‌های تخصصی‌تری مثل DuraVision BlueProtect دارن که با کمترین تغییر رنگ، مخصوص شما طراحی شدن.

برای برنامه‌نویس‌ها، تریدرها و نویسنده‌ها

توصیه اصلی: بلوکنترل

این دوستان ماراتن‌های طولانی پای مانیتور دارن. شاید محافظت حداکثری بلوکات اولش جذاب باشه، اما شفافیت بیشتر، بازتاب نور کمتر و کنتراست بهتر توی عدسی‌های بلوکنترل، بعد از یه روز کاری ۸ ساعته معمولا باعث خستگی کمتری می‌شه. اگه چشمای فوق‌العاده حساسی به نور دارید، بلوکات می‌تونه یه گزینه باشه، ولی برای بیشتر این افراد، بلوکنترل انتخاب بهتریه و تجربه راحت‌تری رو فراهم می‌کنه.

برای گیمرها

توصیه: بلوکنترل باکیفیت

تو دنیای گیم، هم سرعت واکنش مهمه، هم دیدن رنگ‌های زنده و هم راحتی برای ساعت‌ها بازی. تغییر رنگ و کم شدن شفافیت تو عدسی‌های بلوکات می‌تونه یه نقطه ضعف رقابتی باشه. بلوکنترل از چشماتون محافظت می‌کنه بدون اینکه تجربه بصری خفن بازی‌ها رو خراب کنه. تازه، خاصیت آنتی‌رفلکس این عدسی‌ها، بازتاب‌های مزاحم نور محیط رو کم می‌کنه که برای تمرکز گیمر عالیه.

برای دانشجوها و کارمندها (استفاده عمومی و همیشگی)

توصیه: بلوکنترل

این گروه مدام بین کار با لپ‌تاپ و حرف زدن با بقیه تو کلاس و محل کار در حال جابجایی هستن. دید طبیعی و مناسب بودن برای استفاده همیشگی، بلوکنترل رو برنده بی‌رقیب این بخش می‌کنه. اینکه بخوای کل روز یه عینک با شیشه زرد (بلوکات) رو صورتت باشه، شاید تو محیط کاری یا اجتماعی خیلی جالب نباشه. بلوکنترل بهت این امکان رو می‌ده که یه عینک رو کل روز و تو همه شرایط با خیال راحت استفاده کنی.

عینک بلوکات بخریم یا عینک بلوکنترل؟

خب، بعد از اینکه حسابی نور آبی رو تشریح کردیم، تکنولوژی‌های بلوکات و بلوکنترل رو شخم زدیم، وقتشه که جمع‌بندی کنیم و رأی نهایی رو بدیم. این یه نتیجه‌گیری خشک‌ و خالی نیست، یه راهنمای قدم به قدمه تا بتونید یه انتخاب آگاهانه و خفن داشته باشید.

• بلوکات (Blue Cut): سپر محکم و اقتصادی. بیشترین محافظت رو می‌ده ولی در عوض یه کم دقت رنگ رو فدا می‌کنه. یه راه‌حل قویه ولی دقیق نیست.
• بلوکنترل (Blue Control): فیلتر باهوش و همه‌کاره. کیفیت دید و دقت رنگ رو در اولویت می‌ذاره و یه محافظت دقیق و هدفمند فراهم می‌کنه. برای استفاده همیشگی عالیه.

آخرش، هیچ برنده مطلقی تو این رقابت وجود نداره. بهترین عدسی برای شما، اونیه که با نیازها، اولویت‌ها و بودجه شما جور دربیاد. چارچوب تصمیم‌گیری نهایی اینه:

• اگر اولویت اول شما دقت رنگ، شفافیت دید و راحتی همیشگی هست و بودجه‌ش رو هم دارید: بدون شک برید سراغ بلوکنترل. این گزینه برای بیشتر کاربرای حرفه‌ای، طراح‌ها، گیمرها و کارمندها، بهترین انتخابه.
• اگر اولویت شما بیشترین محافظت ممکن با بودجه کمتر هست و می‌تونید با یه کم تغییر رنگ کنار بیاید: بلوکات یه گزینه کارآمد و خوبه، مخصوصا برای کسایی که چشمای خیلی حساسی دارن.

یادتون باشه که این عینک‌های خفن، هرچقدر هم که پیشرفته باشن، فقط یه ابزار برای مراقبت از چشم شما هستن. باید در کنارشون یه سری عادت‌های سالم دیجیتال هم داشته باشید تا بهترین نتیجه رو بگیرید. کارهایی مثل:

• قانون 20-20-20 رو رعایت کنید: هر 20 دقیقه، به مدت 20 ثانیه به یه چیزی که 20 فوت (حدود 6 متر) ازتون دوره نگاه کنید تا چشماتون استراحت کنه.
• نور و کنتراست مانیتور رو تنظیم کنید: نور صفحه‌نمایش رو با نور محیط هماهنگ کنید.
• از حالت‌های نرم‌افزاری استفاده کنید: قابلیت‌های داخلی سیستم‌عامل‌ها مثل Night Shift تو آیفون و مک یا Eye Comfort Shield تو اندروید رو فعال کنید. این حالت‌ها رنگ‌های صفحه رو تو شب گرم‌تر می‌کنن و به کاهش نور آبی کمک می‌کنن.

سرمایه‌گذاری روی یه جفت عدسی باکیفیت، سرمایه‌گذاری روی سلامتی چشم، کیفیت خواب و در نهایت، کیفیت زندگی شماست. با اطلاعاتی که تو این راهنما بهتون دادیم، حالا می‌تونید با خیال راحت و آگاهی کامل، بهترین سپر دفاعی رو برای چشماتون در برابر چالش‌های دنیای دیجیتال انتخاب کنید.